Operator telekomunikacyjny w trakcie projektowania stacji bazowych zobowiązany jest do otrzymania szeregu pozytywnych pozwoleń i uzgodnień oraz spełnienia wielu przepisów. Większość uzgodnień dotyczy ochrony ludności i środowiska przed negatywnym wpływem pola elektromagnetycznego emitowanego przez anteny, co czasami przeciąga całą procedurę przygotowawczą do paru lat. Częste protesty mieszkańców oraz organizacji proekologicznych niekiedy skutecznie blokują planowaną budowę stacji, mimo, że po jej uruchomieniu planowane jest przeprowadzenie wokół niej pomiarów pola elektromagnetycznego. Wyznaczane są wtedy „w terenie” granice maksymalnych dopuszczalnych wartości w miejscach dostępnych dla ludności i porównywane z wartościami zapisanymi w raportach o oddziaływaniu stacji bazowej na środowisko.

Głównym aktem prawnym regulującym zasady ochrony środowiska związane z emisją pól elektromagnetycznych przez anteny stacji bazowych telefonii komórkowej jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627). Jej podstawowym celem jest ochrona ludzi i środowiska przed negatywnym wpływem pól elektromagnetycznych poprzez utrzymanie odpowiednich ich poziomów wokół danych instalacji radiokomunikacyjnych. Zgodnie z powyższą ustawą oraz Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 2003 r. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), w którym określono dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, przed budową stacji bazowej telefonii komórkowej inwestor telekomunikacyjny jest zobowiązany opracować raport o oddziaływaniu stacji bazowej na środowisko i uzyskać decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację danego przedsięwzięcia. Procedura oceny oddziaływania na środowisko przeprowadzana jest jedynie w przypadku inwestycji mogących znacząco wpływać na środowisko. Do roku 2007, na podstawie Rozporządzania Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. Nr 257, poz. 2573) i wcześniejszego z dnia 24 września 2002 r. (Dz. U. nr 179, poz. 1490), była nim każda instalacja radiokomunikacyjna emitująca pole elektromagnetyczne w paśmie częstotliwości od 300 kHz do 300 GHz o mocy zastępczej promieniowanej izotropowo EIRP powyżej 100 W. Do roku 2007 sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko można było także wymagać dla instalacji radiokomunikacyjnych o mocach EIRP nie mniejszych niż 15 W.

Długotrwałe procedury wydawania decyzji środowiskowych znacznie ograniczające szybki rozwój telefonii komórkowej i wprowadzenie nowych standardów w Polsce doprowadziły do zmian przepisów w zakresie rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, w tym stacji bazowych telefonii komórkowej. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 sierpnia 2007 roku (Dz. U. Nr 158, poz. 1105) nastąpiły zmiany w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. Nr 257, poz. 2573) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć wymagających sporządzenia raportów o oddziaływaniu na środowisko. Zgodnie z nowymi przepisami w trakcie kwalifikacji stacji bazowych brane są pod uwagę dwa parametry: moc zastępcza promieniowana izotropowo z pojedynczej anteny (EIRP) oraz odległość środka elektrycznego anteny wyznaczona od miejsc dostępnych dla ludności wzdłuż głównej osi promieniowania anteny przy uwzględnieniu zarówno kąta azymutu, jak i pochylenia wiązki głównej. Zgodnie z tym rozporządzaniem dla każdej anteny obliczana jest moc EIRP i sprawdzana odległość wzdłuż głównej osi promieniowania do miejsca dostępnego dla ludności – tj. obszaru poniżej 2 m nad poziomem terenu lub dachu budynku. W zależności od tej odległości następuje kwalifikacja (tab. 4.1), czy dana stacja bazowa telefonii komórkowej wymaga sporządzania raportów o oddziaływaniu na środowisko, czy też nie.

Obecnie anteny linii radiowych nie wymagają już sporządzania raportów oddziaływania na środowisko [Źródło]. Rozporządzenie z dnia 21 sierpnia 2007 r. nie dotyczy instalacji stacji bazowych w obszarze Natura 2000. W takim przypadku mogą być one zakwalifikowane do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko i może być wymagane uzyskanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych oraz zgody na realizację danego przedsięwzięcia [Źródło].

W materiałach prasowych, grupach dyskusyjnych oraz na wielu stronach internetowych często podnoszone są obawy, iż kwalifikacja instalacji radiokomunikacyjnych na podstawie rozporządzenia z roku 2007 zawiera błędne założenia. Organizacje proekologiczne wyrażają zaniepokojenie faktem, iż w trakcie kwalifikacji brany jest pod uwagę jedynie kierunek maksymalnego promieniowania anteny, a nie dodatkowo inne kierunki, w tym wzdłuż listków bocznych oraz w ramach listka głównego. Według nich rozporządzenie pozwala inwestorom telekomunikacyjnym projektować stacje bazowe, które nie wymagają raportów oddziaływania na środowisko, mimo, że na kierunkach innych niż kierunek maksymalnego promieniowania przekraczana jest dopuszczalna wartość natężenia pola elektrycznego. Organizacje proekologiczne zapominają, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, bezpośrednio po uruchomieniu każdej instalacji stacji bazowej, operator telefonii komórkowej zobowiązany jest do wykonania pomiarów pola elektromagnetycznego wokół inwestycji i sprawdzenia, czy w miejscach dostępnych dla ludności przekraczana jest dopuszczalna wartość pola elektromagnetycznego określona w rozporządzeniu z dnia 30 października 2003 r. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883) (zobacz więcej).

Celem kwalifikacji instalacji radiokomunikacyjnych do lub nie sporządzania raportów ich oddziaływania na środowisko jest przede wszystkim zmniejszenie barier biurokratycznych, a nie umożliwienie realizacji stacji bazowych o bardzo dużej mocy i rezygnacji z ochrony ludzi i środowiska przed polami elektromagnetycznymi. Zmiana przepisów ochrony środowiska przed polami elektromagnetycznymi z pewnością spowoduje szybszy rozwój nowych technik transmisji bezprzewodowej i pozwoli na wprowadzenie nowych usług multimedialnych, na które aktualnie jest bardzo duże zapotrzebowanie. Wymaga to jednak znacznego zwiększenia przepływności transmisji danych w kanale radiowym i częstej modernizacji istniejących stacji bazowych oraz budowy nowych.

W ramach raportu o oddziaływaniu na środowisko inwestor zobowiązany jest do przedstawienia charakterystyki planowanego przedsięwzięcia i warunkach wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji. Dokument winien zawierać informacje dotyczące przewidywanych wielkości emisji pola elektromagnetycznego, w tym informacji na temat maksymalnego zasięgu występowania obszaru, w którym przekraczana jest dopuszczalna wartość natężenia pola elektromagnetycznego pochodząca od każdej anteny stacji bazowej (zobacz więcej). Na podstawie wyznaczonej wartości oraz danych technicznych anten (charakterystyk promieniowania) wyznaczany jest obszar ponadnormatywnego natężenia pola elektrycznego wokół stacji bazowej telefonii komórkowej. Raport powinien zawierać także dane dotyczące stanu środowiska objętego zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia. W dokumencie winne być zawarte informacje o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, w szczególności na ludzi, zwierzęta, rośliny, powierzchnię ziemi, wodę, powietrze, klimat, dobra materialne, dobra kultury, krajobraz, oraz wzajemne oddziaływanie między tymi elementami. Ważnym elementem jest także opis analizowanych wariantów i wybór najkorzystniejszego dla środowiska. Raport powinien także zawierać informacje dotyczące sumowania się negatywnych oddziaływań oraz konieczności ewentualnego ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania. Inwestor zobowiązany jest także do zaprezentowania propozycji monitoringu oraz informacji o skutkach potencjalnych awarii, czy trudnościach wynikających z niedostatków techniki i luk we współczesnej wiedzy przy budowie i eksploatacji stacji bazowych telefonii komórkowej. Raport powinien dodatkowo zawierać streszczenie – krótki opis inwestycji w języku niespecjalistycznym oraz spełniać inne wymagania sprecyzowane w ustawie z 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627) z późniejszymi zmianami [Źródło].